Virussen zijn minuscule infectieuze eenheden die geen eigen stofwisseling hebben en zich alleen binnen levende cellen kunnen vermenigvuldigen.
DNA-virussen
Parvoviridae
Parvovirussen zijn de kleinste DNA-virussen (18-28 nm) met een enkelstrengs DNA. Ze hebben geen omhulsel, zijn kubusvormig en worden via de fecaal-orale route overgedragen. De drie belangrijkste geslachten zijn Densovirus, Parvovirus en Dependovirus.
Papovaviridae
Deze groep omvat papilloma-, polyoma- en SV40-virussen. Ze hebben geen omhulsel, bevatten dubbelstrengs DNA en veroorzaken goedaardige en kwaadaardige celveranderingen. Papillomavirussen zijn bijvoorbeeld wrattenvirussen.
Adenoviridae
Adenovirussen bevatten dubbelstrengs DNA en veroorzaken voornamelijk luchtweginfecties. Keratoconjunctivitis epidemica (“zwembadconjunctivitis”) is een bekende oogziekte die door deze virussen wordt veroorzaakt.
Herpesviridae
Herpesvirussen hebben een omhulsel en een groot dubbelstrengs DNA. Bekende voorbeelden zijn het herpes simplex-virus (type 1 en 2), het varicella-zoster-virus (waterpokken) en het Epstein-Barr-virus (pfeiffersche klierkoorts).
Poxviridae
Pokkenvirussen behoren tot de grootste virussen en hebben een complexe structuur. Ze bevatten meer dan 400 genen. Bekende voorbeelden zijn het variolavirus (pokken) en het apenpokkenvirus.
RNA-virussen
Picornaviridae
Kleine, omhulseloze RNA-virussen met ongeveer 12 genen. Onderscheiden worden enterovirussen, rhinovirussen, aphthovirussen en cardiovirussen. Ze veroorzaken bijvoorbeeld verkoudheid, hepatitis A of polio.
Enterovirussen
- Poliomyelitisvirussen type 1–3: kinderverlamming
- Coxsackievirussen: meningitis, encefalitis
- ECHO-virussen: griepachtige infecties, diarree
- Hepatitis A-virus: hepatitis A
Rhinovirussen
Meest voorkomende veroorzakers van verkoudheid, niet zuurbestendig, meer dan 115 serotypes bekend.
Reoviridae
Veroorzaken maag- en darminfecties (vooral door rotavirussen) en aandoeningen van de luchtwegen. Het Colorado-tekenkoortsvirus is ook een vertegenwoordiger.
Paramyxoviridae
- Parainfluenzavirussen: luchtweginfecties
- Bofvirus: bof
- Mazelenvirus: mazelen
- RS-virus: pseudokroep
Rhabdoviridae
Kogelvormige virussen met een omhulsel. Het rabiësvirus (Lyssavirus) leidt zonder behandeling altijd tot de dood.
Coronaviridae
Omhulde virussen met typische ‘spikes’. Veroorzaken luchtweginfecties en maag-darmaandoeningen. Het SARS-virus behoort ook tot deze familie.
Retroviridae
Bevatten RNA en het enzym reverse transcriptase, dat RNA omzet in DNA. Belangrijkste vertegenwoordigers:
- Spumavirinae: tot nu toe geen bekende pathogeniteit
- Oncovirinae: kunnen kanker veroorzaken (bijv. HTLV)
- Lentivirinae: langzaam ziekteverloop, bijv. HIV → AIDS
Nederlands (nl-NL)